Sterke pedagogische basis steunt gezinnen
Om kansrijk op te groeien en op te voeden helpt een stevige pedagogische basis: een nabije omgeving die de ontwikkeling van kinderen stimuleert en ouders ondersteunt bij het opvoeden.
2. Het kansrijk opgroeien centraal stellen > Sterke pedagogische basis steunt gezinnen
De pedagogische basis bestaat uit alle contacten, sociale relaties en leefomgevingen, die bijdragen aan het opgroeien, het opvoeden en de ontwikkeling van kinderen. Dat zijn bijvoorbeeld buren, vrienden, leerkrachten, medewerkers van de opvang en sportbegeleiders. Ook speeltuinen, sportvelden, hangplekken en groene ruimtes in de buurt zijn van invloed. Hoe meer kinderen en ouders kunnen leren van die contacten, relaties en omgevingen, hoe groter hun pedagogische rijkdom.
De in 2022 verschenen publicatie 'Opgroeien doe je samen' beschrijft wat precies de pedagogische basis is en hoe deze kan worden versterkt, zodat meer kinderen ervan kunnen profiteren. “De pedagogische basis is geen nieuw begrip, maar er zijn veel verschillende opvattingen en verwachtingen over wat het precies is. Daarom hebben we op een rijtje gezet wat erover bekend is”, legt medeauteur Sylvia Vlaardingerbroek, expert bij het NJi, uit.
Onzeker over opvoeden Door allerlei oorzaken is de pedagogische basis in Nederland veranderd. Gezinnen zijn bijvoorbeeld kleiner dan vroeger en kunnen minder een beroep doen op de steun van familie. Ouders beschikken over meer kennis over opvoeden, maar kunnen zich juist onzekerder voelen. En door de individualisering wordt opvoeden minder gezien als een verantwoordelijkheid van de gemeenschap. “Met de publicatie wil het Nederlands Jeugdinstituut verhelderen wat de pedagogische basis is, wat daarin werkzaam is en bijdraagt aan de ontwikkeling van alle kinderen”, vertelt Vlaardingerbroek.
Plek vinden in de gemeenschap “De omgeving van kinderen is veel belangrijker dan we vaak denken”, gaat ze verder. “Daar leren ze het meest. We hebben in Nederland veel aandacht voor het kind als individu, maar kinderen moeten ook leren hoe ze hun plek vinden in het collectief, in de gemeenschap. Je moet bijvoorbeeld leren dat je in de klas soms moet wachten tot je de aandacht krijgt van de leerkracht, omdat je onderdeel bent van een grotere groep. Leren geven en nemen als lid van het collectief is een essentieel onderdeel van opgroeien. Ook is het ook essentieel voor de opbouw van de toekomstige samenleving.”
Gesprek over de lokale basis De publicatie is bedoeld om te gebruiken bij een gezamenlijk gesprek over de lokale pedagogische basis, legt Vlaardingerbroek uit. “Bijvoorbeeld met de gemeente, de school, de sportvereniging en het kinder- en jongerenwerk. Hoe goed gaat het met kinderen en jongeren in onze omgeving? Je kunt kijken welke factoren de belangrijkste zijn om in de omgeving aan te pakken, en afspreken hoe je daar samen aan gaat werken op alle plekken waar kinderen en jongeren komen. Dit gesprek is nodig omdat er geen blauwdruk is voor het lokaal versterken van de pedagogische basis.”
“Met de publicatie wil het Nederlands Jeugdinstituut verhelderen wat de pedagogische basis is, wat daarin werkzaam is en bijdraagt aan de ontwikkeling van alle kinderen."
