Opvoeden in een opwarmend klimaat
Wat betekent klimaatverandering voor het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren? En hoe kunnen ouders en opvoeders hen een kansrijk toekomstperspectief bieden?
1. Meer flexibel inspelen op de omgeving > Opvoeden in een opwarmend klimaat
“Onderzoek laat zien dat klimaatverandering een negatieve invloed heeft op het mentaal welzijn van kinderen en jongeren”, vertelt Tom van Yperen, expert jeugdstelsel bij het Nederlands Jeugdinstituut. “Wat het klimaat doet voor kinderen en jongeren, en voor hun toekomstperspectief, daar raak je als ouders best wel van onder de indruk. De voorspellingen zijn zorgelijk, zeker als je realiseert dat jongeren daar de rest van hun leven mee te maken hebben. Sinds 2007 kijken we jaarlijks hoe kinderen en jongeren bezig zijn met het klimaat. We zien dat het hen steeds meer zorgen oplevert, maar ook verdriet, angst en somberheid. Dit vraagt echt om aandacht.”
Kansrijk toekomstperspectief
Wat kun je doen als ouder om kinderen en jongeren een kansrijk toekomstperspectief te bieden? In het essay 'Opvoeden in een opwarmend klimaat', dat in augustus 2022 is gepubliceerd, beantwoordt het NJi deze vraag. Daaruit blijkt dat alleen kinderen en jongeren informeren over wat er aan de hand is, en aanzetten tot actie, niet voldoende is voor het verbeteren van hun mentaal welzijn.
“We moeten onze opvoedverantwoordelijkheid nemen om te werken aan een hoopvolle toekomst, niet alleen ouders, maar de hele samenleving. Het vraagt om duurzaam gedrag van ouders en andere opvoeders, bijvoorbeeld in de kinderopvang en de school, maar ook gezamenlijk in de buurt, de samenleving, het bedrijfsleven en de politiek.”
“Daarnaast zijn ambities en hoop nodig, waarvoor we de enorme creativiteit en kennis die er zijn moeten inzetten om een hoopvolle toekomst te realiseren”, gaat Van Yperen verder. “Alleen zo kunnen we toe naar een samenleving die duurzaam en rechtvaardig is, en zorgt voor een goede leefwereld voor kinderen en jongeren. Het essay maakt duidelijk dat volwassenen geen valse hoop op een goede toekomst moeten creëren met alleen mooie plannen voor de aanpak van de klimaatverandering. Als ouder kun je samen met je kinderen je leefstijl aanpassen. Denk aan minder vlees eten, of minder vaak het vliegtuig pakken. Ook in onderwijs en beleid moet hier aandacht voor zijn. Werken aan een betere wereld geeft energie. Participatie van kinderen en jongeren is daarbij essentieel, omdat zij volwassenen kunnen helpen met het ontwikkelen van dit duurzame gedrag.”
Kennis verdiepen
Met het essay 'Opvoeden in een opwarmend klimaat' wil het NJi verder in gesprek gaan met kennispartners, zoals kennisinstituten en organisaties die met en voor jeugd werken. Om te praten over wat nodig is om de kennis over het adequaat handelen van ouders en opvoeders te verdiepen.
Mogelijk leidt dit tot vervolgstudies die ons nog meer leren over hoe kinderen en jongeren een hoopvol toekomstperspectief geboden kan worden.