De Leidraad
Waarom deze leidraad en wat kun je ermee?
Doel van deze leidraad is nog meer regio’s te inspireren en houvast te geven voor het collectief organiseren, financieren, implementeren en borgen van zorg in onderwijstijd in de regionale samenwerking van (gespecialiseerd) onderwijs en jeugd. Deze leidraad bundelt kennis en voorbeelden uit praktijk en onderzoek van het collectief organiseren en financieren van zorg in onderwijstijd (ZiO) in het gespecialiseerd onderwijs.
De leidraad is bedoeld voor bestuurders, managers, beleidsontwikkelaars en uitvoerders in onderwijs, gemeenten, jeugdzorgorganisaties en belangenorganisaties, bijvoorbeeld van ouders.
Het hoofdstuk Wegwijs door de leidraad helpt je om op verschillende manieren door de tekst te navigeren en de informatie te vinden die voor jou relevant is.
Ook is er een woordenlijst met uitleg van afkortingen en veelgebruikte begrippen.
De leidraad lees je het beste op een desktop.
Hoe is deze leidraad tot stand gekomen?
Deze leidraad is gemaakt op verzoek van de ministeries van OCW en VWS.
De kennis en de ervaringen die hiervoor de basis vormen zijn de afgelopen jaren samen met ouders, regionale en lokale initiatieven, zorgarrangeurs en onderzoekers verzameld en gedeeld tijdens zogenoemde Oplossingenlabs. Deze Oplossingenlabs worden georganiseerd door het Nederlands Jeugdinstituut, Sectorraad Gespecialiseerd Onderwijs, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en de zorgarrangeurs van Onderwijsconsulenten.
Deze Oplossingenlabs hebben laten zien wat er binnen de huidige wet- en regelgeving mogelijk is om ZiO collectief te organiseren en te financieren, blijvend te implementeren en te borgen. Elk Oplossingenlab opende met het verhaal van een ouder over hun kind. Uit die verhalen blijkt wat goed en eenvoudig georganiseerde zorg in onderwijstijd betekent in het leven van ouders en kinderen en hoe professionele steun daarvoor het verschil kan maken. Veel dank gaat uit naar alle ouders, professionals, onderzoekers, beleidsmakers en bestuurders die bijgedragen hebben aan deze leidraad door hun kennis en ervaring in tal van interviews en Oplossingenlabs met zoveel enthousiasme te delen.
Platform Zorg in Onderwijs Inzicht: van elkaar leren over zorg in onderwijstijd
Naast de Oplossingenlabs is er voor professionals uit onderwijs en jeugdhulp ook een digitale plek om elkaar te ontmoeten: Zorg in Onderwijs Inzicht. In deze online community kunnen zij digitaal ervaringen delen en direct advies van anderen ontvangen. Ook krijgen ze toegang tot nuttige documenten, hulpmiddelen en best practices om tot nieuwe ideeën en oplossingen te komen.
Werk in uitvoering
Samenwerking in de regio tussen scholen, gemeenten, zorgaanbieders, zorgkantoren en ouders maakt collectieve organisatie en financiering van ZiO mogelijk en levert veel voordelen op. Tegelijkertijd is duidelijk dat het organiseren van ZiO niet eenvoudig is. En dat een aantal kwesties hiermee nog niet opgelost is. Zo blijft het risico op rechtsongelijkheid tussen regio’s bestaan en kunnen ouders en kinderen nog niet in alle gemeenten op dezelfde mogelijkheden voor ZiO rekenen. Ook is nog niet duidelijk wanneer en hoe het regulier onderwijs de extra zorg voor leerlingen op zich gaat nemen in het kader van inclusiviteit. En wat dat betekent voor de behoefte aan ZiO in het speciaal onderwijs.
Deze publicatie is dan ook werk in uitvoering. Het is de bedoeling om de inhoud te actualiseren naar aanleiding van belangrijke veranderingen, bijvoorbeeld op het gebied van wet- en regelgeving, beleid en nieuwe initiatieven en ontwikkelingen in onderwijs en zorg.
Wat vind je in deze leidraad?
Naast praktische ervaringen van ouders, zorgaanbieders en scholen biedt deze leidraad algemene kennis over implementatie en bekostiging, en over manieren om samenwerkingsafspraken vast te leggen, bijvoorbeeld in convenanten. Verspreid in de tekst zijn interviews, praktijkvoorbeelden en tips te vinden.
In onderstaande hoofdstukken zijn kennis, ervaringen, onderzoeksresultaten en instrumenten rond het collectief financieren van zorg in onderwijstijd in diverse regio’s gebundeld rond negen belangrijke vragen.
Welke rol spelen ouders bij de invoering van zorg in onderwijstijd?
Over de rol van ouders in het zorgvuldig omgaan met de invoering van zorg in onderwijstijd, en hun blijvende betrokkenheid bij de kwaliteit van de geboden zorg.
Hoe werk je samen aan zorg in onderwijstijd?
Over samenwerken als basis om te komen tot het organiseren van zorg in onderwijstijd, en zo de resultaten te behalen met een contextafhankelijke aanpak waarin je veel van elkaar kunt leren.
Welke hulpmiddelen zijn er voor de praktijk?
Een overzicht van instrumenten voor het in beeld brengen van de benodigde zorg en de bekostiging daarvan, en hoe je daar gezamenlijk het gesprek over kunt voeren.
Wat is integraal arrangeren en hoe doe je dat?
Over hoe onderwijs en gemeente(n) in afstemming met ouders vorm kunnen geven aan een integrale toeleiding naar zorg in onderwijstijd door een multidisciplinaire afweging en een vermindering van bureaucratie en administratie.
Hoe zorg je met integrale programma's voor de inhoudelijke samenwerking op school?
Over de inhoudelijke samenwerking op scholen en de inbedding van collectief georganiseerde en gefinancierde zorg als basis voor continue kwaliteit.
Hoe organiseer je ZiO op basis van de Wet langdurige zorg?
Over hoe de zorgkantoren, ondanks de op het individu gebaseerde toekenning volgens de Wlz, toch kunnen bijdragen aan zorg in onderwijstijd onder de experimenteerregeling.
Hoe zorg je voor bestuurlijke borging?
Over het belang van bestuurlijke borging met voorbeelden van convenantafspraken en contracten. Én het belang van data, monitoring en onderzoeken.
Deze leidraad wordt aangepast op basis van de actualiteit. Laatste update: 22-10-2025
Samenwerkingspartners
