Versterking van het alledaagse leven
Door corona werd maar weer eens duidelijk welke belangrijke rol de omgeving speelt in het opvoeden en opgroeien van een kind. Van scholen, kinderopvang en sportclubs, tot buren en vrienden. Het NJi heeft daar in 2021 veel aandacht aan besteed in het project ‘Versterking van het alledaagse leven.’
1. Leren samenleven > Versterking van het alledaagse leven
Natuurlijk zijn ouders verantwoordelijk voor het opgroeien en opvoeden van hun kinderen, maar er ligt daarbij ook een maatschappelijk appèl op ons allen om bij te dragen aan de opvoeding van onze kinderen, vertelt projectleider Josette Hoex van het NJi. “Ouders moeten kunnen rekenen op die alledaagse omgeving om op te leunen. Dan hoef je minder snel een beroep te doen op hulp en zorg.”
Het praatje op het schoolplein Het gaat daarbij om een fysieke omgeving, zoals scholen, kinderopvang en sportclubs, maar ook om een sociale omgeving. Denk aan de contacten in de wijk, de buren. Het is het praatje op het schoolplein, of zijn de vrienden waar je terechtkan. “De kwaliteit wordt groter als we ons allemaal deel voelen van een grotere opdracht en daaraan bijdragen.” Dat vraagt wel om een omslag, want we leven in een individuele samenleving, stelt Hoex. “Vaak durven ouders niet met een probleem aan te kloppen bij buren of vrienden. Dan kloppen ze liever aan bij hulpverlening. Daar willen wij beweging in krijgen. Eigenlijk zijn we met zijn allen opvoeders, alleen dat gevoel zijn we kwijtgeraakt.”
“Ouders moeten kunnen rekenen op die alledaagse omgeving om op te leunen. Dan hoef je minder snel een beroep te doen op hulp en zorg.”
Informele opvoeders In 2021 heeft inhoudelijk medewerker Marthe van Voorst van Beest van het NJi onderzoek gedaan naar de opvoedende rol van begeleiders in sport, cultuur en scouting. Daarmee had ze een primeur. Nooit eerder werd een thesis omgevormd naar een publicatie van het NJi. In haar onderzoek interviewde ze informele opvoeders in sport- en cultuurorganisaties en scouting over de manier hoe zij zichzelf zien als opvoeders. Hoewel men in eerste reactie twijfels had over die rol, bleek men na doorvragen wel degelijk de opvoedkundige opdracht serieus te nemen. Er is veel aandacht voor sociale vaardigheden bij kinderen zoals samenwerken en het delen van plezier en tegenslag. En ze voeren gesprekken met ouders als er iets niet lekker zit.
Ook tijdens het Strategisch Overleg Jongerenwerk vorig jaar, waarbij het NJi voorzitter is, kwam er meer aandacht voor. Er is gekozen voor verbreding richting vrijwilligerswerk en jongerenwerk. Zo zijn we in 2021 het Strategisch Overleg Vrijwillig en Professioneel Jeugd- en Jongerenwerk gestart, waarin branche- en beroepsverenigingen, diverse gemeenten en partijen als Scouting Nederland en YMCA meedoen. Een ander samenwerkingsverband waarin het NJi in 2021 betrokken was is de Coalitie Vrije Tijd, waarbij allerlei partijen zich verbinden in het idee om gezamenlijk één belangrijke basisvoorziening te vormen.
“Vrijwilligers werken bijvoorbeeld meer vanuit zichzelf met kinderen en jongeren en kunnen daardoor dichter naast het kind staan. Professionals moeten toch meer afstand nemen, volgens standaarden en protocollen.”
Voor de Jeugd Dag In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) organiseert het NJi ieder jaar de Voor de Jeugd Dag. In de editie van vorig jaar was er tijdens een van de dialoogtafels aandacht voor de rol van vrijetijdsvoorzieningen bij opvoeding. Partijen uit de sport, scouting en jongeren spraken onder meer over de rol van vrijwilligers en professionals. Beiden hebben voor- en nadelen die de ander niet heeft; door samen te werken haal je het meeste uit al die voordelen. “Vrijwilligers werken bijvoorbeeld meer vanuit zichzelf met kinderen en jongeren en kunnen daardoor dichter naast het kind staan”, vertelt Van Voorst van Beest. “Professionals moeten toch meer afstand nemen, volgens standaarden en protocollen.” Kinderwerk Mike Loef publiceerde vorig jaar Kinderwerk anno 2021. In dit kennisdossier onderzocht hij de toegevoegde waarde van kinderwerkers binnen de sterke pedagogische basis. Deze werksoort bestaat al heel lang, maar is in de laatste jaren wat op de achtergrond geraakt. “We zijn eigenlijk het overzicht kwijtgeraakt. Ook kampen kinderwerkers met gebrek aan maatschappelijke waardering.” Uit de publicatie van Loef blijken enkele honderden kinderwerkers actief te zijn in Nederland. Ze vervullen nog steeds een belangrijke rol in wijken, bijvoorbeeld voor mensen die voorzieningen als een BSO of sportclub niet kunnen betalen.
“We zijn eigenlijk het overzicht kwijtgeraakt. Ook kampen kinderwerkers met gebrek aan maatschappelijke waardering.”