Steun bij opvoeden en ouderschap
Er is in ons werk veel aandacht voor kinderen en jongeren. Maar wat weten we eigenlijk over het welbevinden van hun ouders? En welke impact dat heeft op de kinderen? Kortom, hoe kunnen we ouders beter ondersteunen en begeleiden in de ontwikkeling en opvoeding van hun kinderen, met aandacht voor hun eigen welbevinden? Dat staat centraal in het thema ‘Steun bij opvoeden en ouderschap’, onderdeel van het bredere project Kind in haar Omgeving.
2. Geef jeugd tijd en ruimte > Het Kind in haar omgeving: steun bij opvoeden en ouderschap
“We zijn in ons werk heel erg bezig met het versterken van de pedagogische basis”, vertelt Caroline Vink, senior beleidsadviseur bij het NJi. “Dan hebben we het over de directe leefomgeving van kinderen en gezinnen, het alledaagse opvoeden en opgroeien. Onze focus ligt vooral op het zo kansrijk laten opgroeien van kinderen. Belangrijk is het echter ook om te beseffen dat ze worden opgevoed door hun ouders. We hebben veel in kaart gebracht wat de verschillende versterkende factoren zijn voor kinderen, maar eigenlijk weten we heel weinig wat ouders daarin nodig hebben. Ze worden vaak platgeslagen als een vehikel, een kruiwagen, die ervoor zorgt dat het met kinderen en jongeren goed gaat.
Corona heeft ons veel geleerd over de rol van ouders, aldus Vink. Ze wijst als voorbeeld naar de persconferentie over de avondklokrellen vorig jaar, waarin premier Rutte en minister Grapperhaus de oproep doen aan ouders om hun kinderen op te voeden. “Maar hoe werden ouders daarbij dan ondersteund? In die zoektocht hebben gekeken naar wat nu eigenlijk de factoren zijn die ervoor zorgen dat het met ouders goed gaat. We weten heel veel wat risico’s zijn en wat stress veroorzaakt, waardoor ouders hun opvoedrol niet goed kunnen doen. Maar over het welbevinden van de ouders weten we dus minder.”
“Onze focus ligt vooral op het zo kansrijk mogelijk laten opgroeien van kinderen. Belangrijk is het echter ook om te beseffen dat ze worden opgevoed door hun ouders."
Welbevinden van ouders
Op basis van literatuuronderzoek, praktijkervaringen en interviews met ouders heeft Paula Speetjens samen met inhoudelijk medewerker Yveline Nilsen en Caroline Vink verschillende aspecten van het welbevinden van ouders ondergebracht in 5 pijlers in de publicatie Welbevinden van ouders, die in 2021 is gepubliceerd. Samen geven deze pijlers inzicht in de steun en aandacht die de ontwikkeling van ouderschap vraagt. Ze bestaan per stuk weer uit verschillende bouwstenen, die onderbouwd zijn met onderzoek, praktijk en ervaringskennis. Uit de interviews kwamen de auteurs erachter hoeveel actoren meespelen voor het welbevinden van ouders. “Als je ouders vraagt wat maakt dat het goed met ze gaat, dan geven ze bijna altijd als antwoord: ‘wanneer het goed gaat met mijn kind’. Het welbevinden van ouders is dus nauw verbonden met dat van hun kind, maar er is natuurlijk meer”, legt Nilsen uit. “Ook als het goed gaat met hun kind, kunnen zij zich zelf minder goed voelen in hun rol als ouder. Ze ervaren bijvoorbeeld hoge verwachtingen van wat ze allemaal horen te kunnen. Zeker dankzij social media. Dat doet wat met je als ouder, én als mens.” “Met het model dat ons onderzoek heeft opgeleverd, geven we inzicht in de complexiteit van het welbevinden van ouders”, vult Vink aan.
“Het is nadrukkelijk geen afvinklijst of optelsom om welbevinden van ouders te bepalen. We willen laten zien hoe je in beleid en in het dagelijkse praktijk van de professional meer aandacht kunt besteden aan wat er speelt bij de ouder. Waarom ouders zich vaak niet voelen gehoord in jeugdhulp komt omdat dit stuk niet wordt meegenomen.” Ook het komend jaar zal het welbevinden van ouders verder aandacht krijgen, onder andere in ons kennisdossier op de website.