Jeugdcriminaliteit en ondermijning: we praten er veel over, maar weten we altijd goed waarover we het precies hebben? Het kan gaan over jongeren die zich onveilig voelen en messen dragen, en over wapenincidenten. Over georganiseerde criminaliteit en drugshandel, waarbij soms heel jonge jongeren al betrokken zijn. Of over cybercriminaliteit, en de online omgeving waarin jongeren snel en gemakkelijk gevonden worden en betrokken raken bij criminele activiteiten. Vraag tien mensen wat 'ondermijning' is, en je krijgt tien verschillende antwoorden.

Dat maakt samenwerking soms zo lastig, blijkt uit de verhalen en praktijkervaringen die we in dit magazine delen. Professionals uit verschillende vakgebieden, zoals veiligheid, onderwijs of het sociaal domein, kijken immers met verschillende brillen naar een vraagstuk.

Je leest in dit magazine daarom zeven geleerde lessen. Deze kunnen helpen om samen met partners te werken aan een veilige omgeving voor kinderen en jongeren. Maar de geleerde lessen zijn niet uniek voor de aanpak van jeugdcriminaliteit of ondermijning. Ieder veiligheidsvraagstuk vraagt min of min om dezelfde aanpak: er is een stevige basis nodig, waarin professionals weten wat er speelt, toegerust zijn om hun rol daarin te vervullen en elkaar weten te vinden, niet alleen bij incidenten.

Een stevige basis is ook wat kinderen en jongeren nodig hebben om veilig te kunnen opgroeien. Een sterke pedagogische omgeving waarin kinderen en jongeren gezien en gehoord worden, ongeacht de omstandigheden waarin ze opgroeien. In die pedagogische basis spelen ouders en andere mede-opvoeders natuurlijk een cruciale rol.

Jeugdcriminaliteit en ondermijning zijn zowel pedagogische vraagstukken als veiligheidsvraagstukken. Kinderen en jongeren hebben de aandacht en steun nodig. Vervolgens moet er aandacht zijn voor preventie. En als jongeren in de fout zijn gegaan, is een passende aanpak nodig en moet er ruimte zijn voor herstel. En voor het weer opbouwen van een sterke basis, waarin een jongere verder kan opgroeien.

Uit onze gesprekken, ook met jongeren die de criminaliteit achter zich hebben gelaten, bleek ook hoe belangrijk de rol van 'die ene professional of belangrijke persoon' was. Die jongerenwerker, reclasseerder of voetbaltrainer die aandacht had, oprecht luisterde en er altijd was. Laten we niet onderschatten hoe belangrijk dit is. Als professional doe je ertoe, en kan je een groot verschil maken in het leven van een jongere.

In dit magazine geven we daarom het woord aan een aantal van deze professionals, die iedere dag met kinderen en jongeren werken en daarin de samenwerking opzoeken. We hopen dat hun verhalen laten zien wat er mogelijk is, en nieuwe ideeën geven om zelf mee aan de slag te gaan. In dit magazine vind je ook praktische adviezen en handvatten. Die kun je vandaag nog gebruiken om jouw eigen praktijk weer een beetje beter te maken.

Charlotte Dopper en Mike Loef, Nederlands Jeugdinstituut