Ontstaan en afbouw van de gesloten jeugdhulp
Samen schrijven we geschiedenis
In Nederland wordt gewerkt aan de afbouw en ombouw van gesloten jeugdhulp. In deze tijdlijn staat een overzicht van de ontwikkelingen die leidden tot de huidige gesloten jeugdhulp. De geschiedenis laat zien dat de visie op complexe problemen van kinderen, jongeren en gezinnen door de jaren heen is veranderd. Ook zijn de inzichten over hulp en de impact van vrijheidsbeperking steeds in ontwikkeling. Er is steeds meer aandacht voor de ervaringen van jongeren in gesloten jeugdhulp. De tijdlijn maakt duidelijk hoe belangrijk het is om samen te blijven leren hoe we de hulp voor kinderen en jongeren met ernstige complexe problemen steeds beter kunnen maken.
1990
De eerste justitiële jeugdinrichtingen
Er komt steeds meer aandacht voor de problemen van jongeren en het besef dat zij behandeling nodig hebben. De tuchtscholen, rijksinrichtingen en enkele particuliere tehuizen worden omgevormd tot de eerste justitiële jeugdinrichtingen.
1992
jongeren zijn voor hun bescherming geplaatst in een justitiële jeugdinrichting
1999
Groeiende vraag naar gesloten behandeling leidt tot voorrangsregelingen
Er is veel vraag naar plaatsen in behandelinrichtingen. Er ontbreekt geschikte hulp voor jongeren rond de 16 jaar met ernstige gedragsproblemen uit gezinnen met veel problemen. Dit zijn jongeren die weglopen, zwerven, strafbare feiten plegen of drugs gebruiken.
2004
Nieuw zorgaanbod nodig
Onderzoek laat zien dat de jongeren die in de opvanginrichtingen worden geplaatst vaak ernstige gedragsproblemen hebben, gecombineerd met internaliserende problemen zoals depressie, angst en trauma of verslaving. Een op de vijf jongeren heeft een licht verstandelijke beperking. Volgens de onderzoek is nieuw zorgaanbod nodig om deze groep hulp te bieden.
2004
Besluit om samen te plaatsen te beëindigen
In 2004 besluiten de ministeries van Justitie en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport het samen plaatsen van de twee groepen jongeren in alle justitiële jeugdinrichtingen te beëindigen en nieuw zorgaanbod te creëren voor jongeren die ter bescherming geplaatst zijn.
2007
jongeren zijn voor hun bescherming geplaatst in een justitiële jeugdinrichting
2008 - 2010
Overgangsperiode naar JeugdzorgPlus
De jeugdsector krijgt twee jaar de tijd om JeugdzorgPlus op te zetten en ervoor te zorgen dat de opvang en zorg voor de twee groepen jongeren gescheiden worden. Vanaf 2010 komen in justitiële jeugdinrichtingen alleen nog jongeren die strafrechtelijk worden vervolgd of veroordeeld zijn. Sommige justitiële jeugdinrichtingen worden omgebouwd tot JeugdzorgPlus-voorzieningen. Daarnaast komen er instellingen op nieuwe locaties waar hulpaanbieders uit verschillende sectoren samenwerken. JeugdzorgPlus-instellingen die zijn gevestigd in voormalige gebouwen van justitiële jeugdinrichting behouden de uitstraling van een gevangenis.
2012
Start langdurig onderzoek naar jongeren in JeugdzorgPlus
Voor de ontwikkeling en de kwaliteit van JeugdzorgPlus is er vanuit de overheid en aanbieders behoefte aan betrouwbare cijfers. Er leven vragen als: Wie zijn deze jongeren? Welke problemen hebben zij? Wat is hun zorgbehoefte? Wat zijn de effecten van deze nieuwe zorgvorm?
2013
jongeren in JeugdzorgPlus
2017
Documentaire over Alicia brengt discussie op gang
De documentaire Alicia van Maasja Ooms volgt het verhaal van Alicia, een meisje dat uit huis geplaatst werd toen ze één jaar was. Alicia wil naar huis. En als dat niet kan, naar een pleeggezin. Er wordt geen geschikt pleeggezin voor haar gevonden. Alicia wordt wanhopig en komt steeds meer in opstand. Na meerdere overplaatsingen wordt zij gesloten geplaatst. De film roept veel vragen op bij hulpverleners en in de samenleving. De documentaire brengt een maatschappelijke discussie op gang.
2017
jongeren in JeugdzorgPlus
2018
Start onderzoeksproject 'Ik laat je niet alleen'
In 2018 spreken de JeugdzorgPlus-instellingen de ambitie uit geen gedwongen afzondering van jongeren meer in te zetten. Voor jongeren is het een ingrijpende maatregel die vaak als straf wordt ervaren en traumatiserend kan werken. In het driejarige onderzoeksproject ‘Ik laat je niet alleen’ wordt onderzocht hoe de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen kan worden verminderd of beëindigd.
2018
Actieprogramma 'Zorg voor de Jeugd'
In het sectorbrede actieprogramma ‘Zorg voor de Jeugd’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is ook aandacht voor de gesloten jeugdzorg. Het voornemen is om gesloten plaatsingen te verminderen en de verblijfsduur te verkorten. Ook vraagt het programma aandacht voor het gedwongen afzonderen van jongeren in een separeercel. Dit is een ingrijpende maatregel die jongeren als straf kunnen ervaren en die tot trauma's kan leiden. De afspraak wordt dat jongeren in 2022 niet meer gedwongen afgezonderd worden in JeugdzorgPlus.
2019
Actieplan 'De best passende zorg voor kwetsbare jongeren'
Een beter leefklimaat voor jongeren, minder afzonderingen en op langere termijn minder plaatsingen in de gesloten jeugdhulp. Dat zijn elementen van het actieplan voor de hervorming van JeugdzorgPlus. Het plan is opgesteld door de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) en het ministerie van VWS.
2019
Documentaire ‘Rotjochies’ over de JeugdzorgPlus-doelgroep
In haar tweede documentaire over jeugdhulp volgt Maasja Ooms enkele jongeren die in aanmerking komen voor JeugdzorgPlus. Deze jongeren doen mee aan een intensief programma op het platteland in Frankrijk. Dit programma is een laatste poging om hun gedrag positief te veranderen en gesloten plaatsing te voorkomen. Naar aanleiding van de documentaire vinden bijeenkomsten plaats om met het jeugdzorgwerkveld te onderzoeken hoe men anders kan omgaan met jongeren die ontsporen. Is er een andere oplossing dan opsluiting?
2019
De Koppeling sluit als eerste jeugdzorginstelling alle separeercellen
Jeugdzorgorganisatie Levvel werkt in jeugdzorginstelling De Koppeling al vanaf 2013 anders dan gebruikelijk met jongeren in de JeugdzorgPlus. Door beter naar jongeren te luisteren en anders te kijken naar ingewikkelde vraagstukken wil de Koppeling een omgeving creëren waar hulpverleners dicht bij de jongeren zijn en blijven, ook als het lastig is. Hiervoor zijn een cultuurverandering en nieuwe methoden nodig. Medewerkers leren agressie voorkomen door in een vroeg stadium te begrijpen waar een kind behoefte aan heeft, en daarop te reageren. In 2019 sluiten de separeercellen in jeugdzorginstelling De Koppeling.
2020
jongeren geplaatst in JeugdzorgPlus
2020
Parlan sluit JeugdzorgPlus-instelling
Jeugdzorgorganisatie Parlan sluit de deuren van JeugdzorgPlus-locatie Transferium. De organisatie biedt voortaan kleinschalige woonvormen aan in de wijk waar vier jongeren kunnen wonen. Jongeren met en zonder gesloten machtiging wonen bij elkaar. Als een machtiging vervalt, kan de jongere in het huis blijven wonen. Overplaatsing is niet nodig.
2021
Documentaire over Jason
De derde documentaire van Maasja Ooms over de Nederlandse jeugdzorg gaat over de 22-jarige Jason, die traumatherapie ondergaat. Jason zat vanaf zijn zestiende in verschillende instellingen van JeugdzorgPlus. Na Alicia wordt ook Jason een voorbeeld van wat er misgaat in de jeugdzorg. Door deze voorbeelden komen discussies op gang in de samenleving over hoe de zorg voor jongeren zoals Jason beter georganiseerd kan worden.
2022
Kijk op JeugdzorgPlus: resultaten van 10 jaar onderzoek naar JeugdzorgPlus
Wat is de kwaliteit van zorg voor jongeren met meervoudige en complexe problemen voorafgaand aan plaatsing in JeugdzorgPlus, tijdens het verblijf en na vertrek? Naar die vraag deed het programma Longitudinale effectmonitor JeugdzorgPlus 10 jaar lang onderzoek.
2022
jongeren geplaatst in JeugdzorgPlus
2022
Ervaringsdeskundigen in gesprek met Tweede kamer
Ervaringsdeskundigen Jason Bhugwandass, Carlijn Hoogeveen en Nienke van der Pal onderbouwen in een Position Paper waarom de JeugdzorgPlus dicht moet. Hun conclusie: Nederland maakt zich schuldig aan het onschuldig opsluiten van tienduizenden kinderen in justitiële jeugdinrichtingen en gesloten jeugdzorg.
2023
Uitvoeringsplan afbouw en ombouw
Samen met gemeenten en jeugdzorgaanbieders stelt de regering een uitvoeringsplan op. Het doel is dat de JeugdzorgPlus-instellingen worden afgebouwd en omgebouwd naar kleinschalige instellingen. In 2030 moeten er nul plaatsingen zijn in de JeugdzorgPlus.
2023
jongeren geplaatst in JeugdzorgPlus
2023
Herziening onderwijs voor jongeren in (gesloten) jeugdzorg
Door de plannen voor de om- en afbouw van de gesloten jeugdzorg moet het onderwijs voor deze jongeren opnieuw worden ingericht. Voorheen was onderwijs een vast onderdeel van hun dagprogramma.
2024
Zorgen om ombouw JeugdzorgPlus
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) publiceert de resultaten van het toezicht op de ombouw JeugdzorgPlus. Jongeren in JeugdzorgPlus krijgen niet altijd meteen de juiste hulp, terwijl dit juist bij deze jongeren belangrijk is. De IGJ ziet dat in vrijwel alle JeugdzorgPlus-locaties het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen is verminderd. Bij een aantal JeugdzorgPlus-locaties worden toch nog vaak vrijheidsbeperkende maatregelen ingezet, omdat de mogelijkheid voor een alternatieve aanpak ontbreekt.
2024
Invoering wet om de rechtspositie van jongeren in gesloten jeugdzorg te verbeteren
Door een wijziging van de Jeugdwet krijgen jongeren een betere rechtspositie in de gesloten jeugdhulp. Dat betekent dat ze zo min mogelijk te maken krijgen met vrijheidsbeperkende maatregelen, en dat hier strenge voorwaarden aan verbonden zijn. Het uitgangspunt is ‘nee, tenzij’. En als een maatregel moet worden ingezet, dan moet deze zo kort mogelijk duren.
2024
Afspraken over afbouw gesloten jeugdhulp
De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Justitie en Veiligheid, Jeugdzorg Nederland en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten maken concrete afspraken voor een zorgvuldige afbouw en ombouw van gesloten jeugdhulp. En over de ontwikkeling van nieuwe zorgvormen voor kinderen en jongeren in de meest kwetsbare situaties. Jongeren, ouders, ervaringsdeskundigen en medewerkers worden bij de af- en ombouw betrokken.
2024
Rapport 'Eenzaam gesloten'
Jason Bhugwandass, die zelf op een afdeling voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie (ZIKOS) verbleef, spreekt 51 jongeren die op een ZIKOS-afdeling zitten of hebben gezeten. Bhugwandass publiceert het rapport ‘Eenzaam gesloten’ over hun ervaringen en laat zien dat jongeren bij deze afdelingen niet veilig zijn.